هدف گذاری و توسعه فردی با SWOT

تا به حال اسم ماتریس SWOT به گوشتان خورده است! همه مردم بدون استثناء دوست دارند زندگی موفقی داشته باشند، نقاط قوت و ضعفشان را بشناسند تا کم‌تر دچار مشکل شوند. یکی از تکنیک‌هایی که می‌توان برای رسیدن به این هدف از آن استفاده کرد «تکنیک SWOT» است. این تکنیک قدرتمند کمک می‌کند فرصت‌هایی که تا به حال برای شما وجود داشته اما آن‌ها را جدی نگرفتید پیدا کنید و با یک درک و مدیریت درست، از آن‌ها به نفع خودتان استفاده کنید.

توسعه فردی و هدف گذاری موفق با ماتریس SWOT

SWOT مخفف Strength (قوت)، Weakness (ضعف)، Opportunity (فرصت) و Threat (تهدید) است. شاید تا چند سال گذشته از این تکنیک فقط برای کسب و کارها و تصمیمات استراتژیک استفاده می‌شد اما در حال حاضر می‌توان از آن برای موفقیت و توسعه فردی هم استفاده کرد. وقتی بدانیم نقاط قوت و ضعفمان در چیست، می‌توانیم مسیر درستی را انتخاب کنیم و کم‌تر دچار آزمون و خطا شویم. آگاهی از این موضوع کمک می‌کند تا فرصت‌ها و تهدیدها را بشناسیم و در زندگی موفق‌تر شویم. برای استفاده از این تحلیل باید چهار مرحله زیر را پشت سر بگذارید:

1.شناسایی نقاط قوت شخصی
2.شناسایی نقاط ضعف
3.شناسایی فرصت‌ها
4.شناسایی تهدیدها

           

1. شناسایی نقاط قوت شخصی

در اولین قدم برای موفقیت فردی باید فهرستی از نقاط قوتتان را بنویسید. این فهرست کمک می‌کند تا اعتماد به نفستان بیشتر شود. هنگام پیدا کردن نقاط قوت خود به دنبال چیزهایی بگردید که شما را نسبت به دیگران متمایز می‌کند. برای شروع می‌توانید سؤالات زیر را از خود بپرسید:

- تخصص من در چه زمینه‌ای است؟

- آیا مدرک حرفه‌ای دارم که من را از دیگران متمایز کند؟

- دیگران نقاط قوت من را در چه چیزی می‌بینند؟

- چه استعدادهای طبیعی دارم؟

- در طول سال‌های گذشته چه دانشی را به‌طور تخصصی یاد گرفتم؟
- کدام یک از دستاوردهای من از همه ارزشمندتر است؟

 

2. شناسایی نقاط ضعف شخصی

نقاط ضعف نمی‌گذارند شما به پتانسیل کامل خودتان برسید. شناسایی آن‌ها کمک می‌کند تا راحت‌تر خودتان را ارزیابی کنید. برای پیدا کردن این موارد می‌توانید به سؤالات زیر پاسخ دهید:

- در چه زمینه‌هایی باید خودم را تقویت کنم؟

- در صورت امکان باید از چه چیزهایی اجتناب کنم؟

- در چه زمینه‌هایی نیاز به آموزش دارم؟

- از چه موضوعاتی در زندگی خود اطمینان کافی ندارم؟

- چه عادات بدی دارم؟

- دیگران نقطه ضعف من را در چه چیزی می‌بینند؟

 

3. شناسایی فرصت‌ها

معمولاً اکثر ما در زندگی فرصت‌هایمان را از دست می‌دهیم. فرصت‌ها به اشکال مختلفی ظاهر می‌شوند، گاهی اوقات حتی متوجه آن‌ها هم نمی‌شویم. برای اینکه بتوانید از بروز این مشکل جلوگیری کنید  به سؤالات زیر جواب دهید:

- چه افرادی می‌توانند به من کمک کنند تا به رؤیاهایم برسم؟

- بازار کار رشته یا شغل مورد علاقه‌ام چگونه است؟

- چگونه ارتباطاتم را گسترش دهم؟

- کدام مهارت را یاد بگیرم که من را نسبت به دیگران متمایز کند؟

حواستان باشد که مطابقت فرصت‌ها و نقاط قوت با هم یک موقعیت فوق‌العاده خوب است اما اگر فرصت‌ها با مهارت‌ها همخوانی نداشته باشند باید قبل از هر اقدامی، مزایا و معایب سنجیده شوند.

 

4. شناسایی تهدیدها

با شناسایی به موقع تهدیدها می‌توانید آن‌ها را از بین ببرید و مانع از بروز مشکلات مختلف شوید به‌عنوان مثال از خودتان بپرسید:

- چه موانعی مانع از رسیدنم به تحصیلات، اهداف یا آرزوهایم می‌شوند؟

- نقاط ضعفی که دارم چگونه من را تهدید می‌کنند؟

 

تجزیه و تحلیل SWOT

بعد از اینکه ۴ مرحله گفته شده را به‌طور کامل انجام دادید نوبت به تجزیه و تحلیل کردن، می‌رسد. در ماتریس SWOT درست و غلط وجود ندارد در عوض به دنبال تطابق و تبدیل هستیم:

تطابق نقاط قوت و فرصت‌ها:

هدف از تطابق نقاط قوت و فرصت‌هاست که ببینیم کدام یک از نقاط قوت ما می‌توانند از فرصت‌های موجود بهره ببرند. هنگام تطابق نقاط قوت با فرصت‌ها باید دقیقاً مشخص کنید کدام یک از نقاط قوت شما می‌تواند بهترین استفاده را از هر فرصتی داشته باشد. به عنوان مثال اگر نقطه قوت شما مهارت بالای ارتباطات است، می‌تواند از فرصت‌هایی مانند شبکه‌سازی برای پیشرفت شغلی یا راه‌اندازی کسب‌وکار جدید بهره ببرد.

تبدیل نقاط ضعف به قوت:

تبدیل نقاط ضعف به قدرت عبارت است از اینکه چگونه می‌توان نقاط ضعف را به نقاط قوت تبدیل کرد. هنگام تبدیل نقاط ضعف به قوت باید راهکارها و برنامه‌های خاصی را برای هر نقطه ضعف در نظر بگیرید.

مثلاً اگر ضعف یک دانش آموز در یادگیری دروس محاسباتی مانند ریاضی است می‌تواند دوره‌های آموزشی ریاضی را بگذراند تا این نقطه ضعف به نقطه قوت تبدیل شود.

تبدیل تهدیدات به فرصت:

این قسمت بیشتر به جستجوی فرصت‌های مخفی در تهدیدهات می‌پردازد. در این مورد باید بتوانید از تهدیدات احتمالی فرصت‌های جدیدی را کشف کنید. مثلا اگر تهدید رقابت در بازار وجود دارد، می‌توان از آن برای جلب مشتریان بیشتر استفاده کرد. یا اگر تغییراتی در سبک زندگی مردم در راه است، می‌توان از آن برای ایده‌ها و محصولات جدید الهام گرفت.

 

5 اصل طلایی در تکنیک SWOT

1. برای موفقیت فردی اهدافتان را پیدا کنید: وقتی اهدافتان را بشناسید، می‌دانید که دقیقاً چه چیزی می‌خواهید.

2. صادق باشید: در SWOT صداقت حرف اول را می‌زند.

3. خاص باشید: در SWOT کلی گویی نکنید و مبهم حرف نزنید بلکه به دنبال اهداف خاص اما عملی بگردید.

4. نقاط قوتتان را دست بالا نگیرید: وقتی نقاط قوت خود را بیش از حد پیش چشمتان بزرگ کنید کم‌تر به دنبال پیشرفت، ارتقاء، مشورت و ارتباطات می‌گردید.

5. نقاط ضعفتان را بپذیرید: هیچ‌کس دوست ندارد نقاط ضعفش را بپذیرد اما دست کم گرفتن آن‌ها مشکل ساز است.

 

کلام آخر

هدف گذاری و توسعه فردی یک انتخاب خود محور است. گاهی اوقات به مرحله‌ای از زندگی می‌رسیم که به تغییر خودمان فکر می‌کنیم و می‌خواهیم زندگی‌مان را عوض کنیم. ما در این شرایط به شما پیشنهاد می‌دهیم از روش ماتریس SWOTاستفاده کنید. البته اگر از آن دسته افرادی هستید که دوست دارند برای رسیدن به موفقیت با یک برنامه اصولی  پیش بروند، می‌توانید نرم افزار توسعه فردی هابی را نصب کرده و بصورت سامان یافته روش SWOT را در آن پیاده سازی کنید.